Mục lục
Tìm hiểu chung
Tác giả – Lưu Quang Vũ
– Lưu Quang Vũ (1948 – 1988) và sinh ra ở Hạ Hòa, Phú Thọ, quê gốc ở Đà Nẵng, trong một gia đình rất tri thức, cha là một nhà viết kịch Lưu Quang Thuận đã nên thiên hướng và có năng khiếu về nghệ thuật của ông và Ông đã sớm được bộc lộ từ nhỏ.
– Lưu Quang Vũ đã từng tham gia vào quân đội thời kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Ông đã bắt đầu sáng tác thơ từ khoảng giữa những năm sáu mươi của thế kỉ XX, đến những năm tám mươi thì ông đã chuyển sang hẳn lĩnh vực sân khấu. Chỉ trong bảy, tám năm mà ông đã sáng tác ra khoảng mươi lăm kịch bản và hầu hết được dàn dựng… Lưu Quang Vũ không chỉ đã trở thành một hiện tượng đặc biệt của sân khấu kịch trường của những năm tám mươi của thế kỉ XX mà còn được coi là một trong những nhà soạn kịch tài năng nhất của nền văn học nghệ thuật của Việt Nam hiện đại. Năm 1988, ông đã mất đột ngột vì tai nạn giao thông. Ông cũng đã được nhà nước trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.
-Tác phẩm chính như: Sống mãi tuổi 17, Nếu anh không đốt lửa, Lời thề thứ 9, Khoảnh khắc và vô tận, tôi và chúng ta,…
Thông tin về tác phẩm Hồn Trương Ba, da hàng thịt
Hồn Trương Ba, da hàng thịt được viết vào năm 1981 nhưng đến năm 1984 thì mới được ra mắt công chúng. là một trong những vở kịch đặc sắc nhất của Lưu Quang Vũ, đã công diễn được nhiều lần trên sân khấu trong nước và ngoài nước. Từ một cốt truyện dân gian mà Lưu Quang Vũ đã xây dựng thành một vở kịch nói rất là hiện đại và đã đặt ra được nhiều vấn đề mới mẻ và có ý nghĩa với triết lí và nhân văn sâu sắc.
Văn bản được trích ở phần lớn cảnh VII và đoạn kết của vở kịch.
Nội dung kiến thức
1. Qua đoạn đối thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt với các hàm ý mà tác giả muốn gửi gắm
– Những nỗi dằn vặt và trăn trở của nhân vật hồn Trương Ba về cuộc sống ngang trái của mình.
– Những lí lẽ cám dỗ của nhân vật về xác hàng thịt.
– Hình ảnh của Trương Ba và xác hàng thịt đã được tác giả muốn để lại một ý nghĩa giáo dục rất sâu sắc không nên hoán đổi thể xác và trú ngụ vào những nơi không phải là của mình.
– Ý nghĩa triết lí của vở kịch như: Sự thống nhất giữa tư tưởng với hình thức. Đây là một trong những ý nghĩa triết lí có tính khái quát cao và đã bao trùm được nhiều mặt của đời sống xã hội.
2. Nguyên nhân đã khiến cho người thân của Trương Ba và cả Trương Ba đã rơi vào bất ổn và phải chịu nhiều đau khổ
– Trương Ba (nhân hậu, trong sạch, ngay thẳng, có nhiều thú vui tao nhã, trí tuệ và chơi cờ…) nhưng phải trú nhờ thể xác của nhà hàng thịt (thô lỗ, phũ phàng và dung tục). Ngay cả hồn Trương Ba đã ý thức được điều đó và ngày càng cảm thấy xa lạ hơn với mọi người và thấy chán chính mình.
– Mọi người xung quanh thì không một ai thừa nhận ông cả. Người thân trong gia đình và từ đứa cháu nhỏ đến người vợ, đứa con dâu đều cảm thấy xa lạ với cái thể xác thô tục ấy. Họ xa lánh, sợ hãi và thậm chí ghét bỏ một cách ghê tởm . Trương Ba đã rơi vào hụt hẫng và rất cô đơn. Gia đình anh nhà hàng thịt thì càng không thể thích nghi được với những lời nói, việc làm và với tư tưởng của một hồn Trương Ba xa lạ dù thể xác tồn tại trước mặt họ là chồng và là cha của họ.
– Nhân vật hồn Trương Ba đã rơi vào sự trớ trêu của hoàn cảnh. Ông đã bị mọi người xung quanh xa lánh với sự tồn tại của ông vì thế cũng đã trở nên vô nghĩa, nặng nề và bức bối.
3. Quan niệm của Đế Thích
– Khuyên Trương Ba để chấp nhận vì thế giới vốn không toàn vẹn: “Dưới đất, trên trời đều thế cả”.
– Quan niệm của Trương Ba: không chấp nhận cái cảnh phải sống bên trong một đằng bên ngoài một nẻo và muốn được là mình “toàn vẹn”.
→ Sự khác nhau trong mối quan niệm về sự sống giữa Trương Ba và Đế Thích:
– Đế Thích có cái nhìn quan liêu và hời hợt.
– Trương Ba cần một cuộc sống có ý nghĩa, phải đúng là mình và đã hòa hợp toàn vẹn giữa linh hồn và thể xác.
* Trương Ba đã trách Đế Thích, người đem lại cho mình sự sống: “Ông chỉ nghĩ đơn giản là cho tôi sống, nhưng sống như thế nào thì ông còn chẳng cần biết” là hoàn toàn đúng bởi việc Trương Ba sống đã dựa vào xác hàng thịt đã khiến hồn ông trở thành nô lệ cho thân xác.
* Màn đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích nói lên ý nghĩa:
– Con người là một thể thống nhấ với hồn và với xác phải hài hòa. Không thể có một tâm hồn thanh cao trong một thân xác phàm tục và tội lỗi.
– Sống thực sự cho ra con người không thể dễ dàng và đơn giản. Khi sống nhờ và sống chắp vá thì không được là mình thì cuộc sống trở nên vô nghĩa.
4. Trương Ba không chấp nhận với cách sống giả tạo
Khi Trương Ba đã kiên quyết đòi trả xác cho hàng thịt, Đế Thích đã định cho hồn Trương Ba nhập vào thằng cu Tị nhưng Trương Ba lại từ chối bởi ông cho rằng một tâm hồn già cỗi trú ngụ mà ở trong thể xác của một cậu bé con. Ông không chấp nhận với cách sống giả tạo với cuộc sống mà “khổ hơn là cái chết”.
Quyết định của hồn Trương Ba đã thể hiện được một tính cách quyết đoán và mạnh mẽ và cả một lòng nhân hậu, giàu tình yêu thương.
5. Thông điệp của tác phẩm
Kết thúc vở kịch với nhân vật hồn Trương Ba đã chấp nhận cái chết, dù là cái chết rất oan ức. Đoạn kết của đoạn trích đã làm bừng sáng nhân cách của Trương Ba và là những thông điệp về sự chiến thắng của cái thiện và cái đẹp và sự sống đích thực.
→ Gửi gắm thông điệp: Một trong những điều quý giá nhất của mỗi con người là đều được sống là mình và sống trọn vẹn với những giá trị mà mình có và theo đuổi. Cuộc sống thật sự có ý nghĩa khi con người đã được sống trong sự hài hòa giữa thể xác và linh hồn, con người phải biết đấu tranh để hoàn thiện nhân cách và vươn tới giá trị cao quý.
Luyện tập thêm
“Giả định Đế Thích đã cho Trương Ba được sống trong xác hàng thịt hoặc hồn Trương Ba đã nhập vào cu Tị và Trương Ba đồng ý”
Cuộc sống của Trương Ba sẽ vô cùng rắc rối hơn và khổ sở:
– Nếu nhập vào xác hàng thịt thì Trương Ba chỉ biết làm mấy công việc của anh nhà hàng thịt, còn người nhà Trương Ba thì cảm thấy xa lạ hơn với thân xác kì lạ, thô lỗ, vụng về của anh hàng thịt.
– Nếu nhập vào xác cu Tị: Trương Ba còn đau khổ hơn vì Trương Ba từng là một người đã từng trải và chín chắn hơn, già dặn không thể nào có sự hòa hợp với thân xác của một đứa trẻ, ông không thể làm được những việc mà ông không muốn làm.
THAM KHẢO THÊM BÀI VIẾT
CHI TIẾT: Tóm tắt vở kịch hồn trương ba da hàng thịt
CHI TIẾT: Các bài soạn văn 12
CHI TIẾT: Soạn văn 12 bài chiếc thuyền ngoài xa
